عنوان کتاب جدید شاعر آمریکایی لی یانگلی برهنگی است که بیانگر یک عملکرد عمومی از حریم خصوصی، بهمنظور پرداختن به آرزوهای سرکوبشده است. کار لی اغلب دربارهٔ راهنماییست که در آن زندگی شخصی میتواند بهعنوان یک مراسم تشریفاتی درک شود. شعرها و نوشتههایش تقریباً نزدیک به عشاء ربانی در ترکیب موقری از تن و باور، خون و تبار و کلمه است.
عنوان کتاب برهنگی در مقابل متانت و وقار، رهنمودهایی معلمگونه گاهوبیگاه و احساسات غیرمتعارف هوچیگران و ضد ذوق هنریها را برهنه میکند. او نقاط عطف مهمی را در شعرهایش بیان میکند. هنر لی هنر «خودپراکندگی»ست.
لی یانگ لی در کتاب برهنگی شعرهایش اغلب بین سخنوران و اندیشمندان ردوبدل میشود. عرفان لی مثل یک جهتگیری نامتعارف یا شاید مثل یک موسیقی عاشقانه بهنظر میرسد. در پیامرسانی انگیزههایش بسیار کاردان عمل میکند. عنوان شعر بلندی که کتاب را با آن شروع میکند «تانگوی آهستهای از سکس و زِن [1]» میباشد که برای دو صدا یا دو نقش زن و مرد نوشته شده است. زِن همهٔ نقشهای مناسب -برخی را میتوان نقش بطنی دانست-، شعرهای او را در برمیگیرد. او مرد را مضحک و نامعقول، گاهی جوانمرد امّا بیعرضه، کسی که بهراحتی نمیتواند تمایلات جنسی را از آرزو تمیز دهد نشان میدهد.
زن میگوید:« شما کاشتن نیلوفر در آتش را شنیدهاید. شما برداشت طلا از سنگ را شنیدهاید، شما متن معطر و روح بیپیرایه را میشناسید، شما تن معطر و روح بیپیرایه را میشناسید، نوبت بگیرید در رهبری، در دنبالهروی، یکی در عمل و دیگری در پاسخ. مرد میگوید: گردن و پشت گوشت را میبوسم.»
روشن است که زن نقطهٔ عطف شعر لی میباشد. گرایشات را بین تن و روح برملا میکند. در نگاه او مرد حیوانی بیچاره است که گرفتار میل و هوس شدید و بازیچه زن است. بازی به نفع زن که دستکاری شده تمام میشود. برای خواندن کتاب لی،که دلبستگیهایش همیشه بهصورت شعر باقی نمیماند، باید در حالت مناسب روحی بود. بهزعم Rilkeیکی از تأثیرگذاران اولیه لی، زمانیکه شما درک کنید داستان پشت نوشته نویسنده، یا کسی که داستان زندگی فوقالعادهای را در قالب شعر مینویسد، چیست، آنگاه کتاب برهنگی میتواند بسیار مؤثر و قانعکننده و حتی مرموز باشد.
پدر پدربزرگ این شاعر، یوآن شیکای اولین رئیسجمهور حکومت دموکراتیک چین شخصیتی بحثانگیز داشت. پدر لی، لی کوآن یو، نیز مرد سیاسی بود. در سال 1964 زمانی که لی هفتساله بود، آنها به امریکا رسیدند. در پنسیلوانیا جایی که پدر او بهعنوان کشیش خدمت میکرد، اقامت کردند. لی دو دورهٔ کودکی داشت.
اولی که زیاد نپایید و ضربهٔ روحی آن را مختل کرد و دیگری که هیچوقت تمام نشد چون به تیمار دورهٔ اول گذشت گرچه یادگیری زبان تا اندازهٔ زیادی جبرانش کرد. او تحت تأثیر پدر که شعرهای کلاسیک چینی را برای فرزندانش میخواند، به شعر علاقهمند شد. یادگیری زبان برای لی با لذت حسی همراه بود. اولین شعرش Persimmons بصیرت او را آشکار کرد.
انتخاب کلمات Persimmons وPercision و چگونگی حسآمیزی کلمات نشان داد که برای او یادگیری زبان با تخیل بسیار همراه بوده. صحبت کردن و نوشتن انگلیسی و چینی توأم فضا و گوشنوازی کلمات را برای شعرهایش به دنبال داشت. سؤال اساسی در اشعار او این است که آیا نوشته یا شعری که انتقاد شدیدی را منتقل میکند، یا با هنر زیباییشناختی مقابله میکند باید تأیید شود یا نقض؟
چنین پرسشهایی از تعداد زیادی از شعرهای لی دربارهٔ زندگیاش بهعنوان یک پناهنده و گاه ملغمهای از خاطرات دستاول و توصیفات درهمتنیده است. شعرهایی مثل our secret share شاهدی بر قدرت شعر اوست. در چنین شعرهایی منابع تاریخی را در کار لی ردیابی میشود. امّا بهترین نتیجهای که بدیهی فرض میشود گذشتهای از گسستگی، شوک روحی، و دردی که در سطح زیرین کلام، انتقال رنج انسان در مهاجرت است. جزییات بیشمار در شعرهایش لذات بیشماری را آشکار میکند.
ازین شاعر کتابهای «شبهایم»، «شهری که در آن دوستت دارم» در ایران با ترجمهٔ آزاده کامیار چاپ شده.
با این مقدمه قصد داریم در پروندهٔ مجزایی در باب ادبیات مهاجرت، به نوشتههای نویسندگان بعد از مهاجرت و تفاوت کارهایشان قبل و بعد از مهاجرت بپردازیم.
رفعت عطاری – منبع: نیویورکر-مارس 2018
[1] زِن به انگلیسی: (Zen) مکتبی در مذهب بودایی است که در ژاپن پدیدار شده و تأکید فراوانی بر تفکر لحظهبهلحظه و ژرفنگری به ماهیت اشیا جانداران و… بهوسیله تجربه مستقیم دارد. این مکتب معمولاً تعالیم خود را به صورتهایی از مقایسهٔ تناقضات دو چیز میآموزد که این دقیقاً چیزی شبیه کاری است که در آیین یین و یانگ صورت میپذیرد.
بیشتر بخوانید:
مشاهدۀ همه مطالب هیئت تحریریه